Θυρεοειδής

Ο θυρεοειδής αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους ενδοκρινείς αδένες του ανθρώπινου σώματος. Μέσω των ορμονών που παράγει, επηρεάζει σχεδόν όλες τις μεταβολικές διεργασίες στον οργανισμό. Έτσι, στην περίπτωση που ανακύψει κάποια δυσλειτουργία σε αυτόν, μπορεί να προκληθεί μία σειρά προβλημάτων.

Ο θυρεοειδής βρίσκεται στον λαιμό, προσθίως του αναπνευστικού σωλήνα (τραχεία), και κάτω από το «μήλο του Αδάμ» (κρυκοθυρεοειδικός χόνδρος). Αποτελείται από τον δεξιό και τον αριστερό λοβό, οι οποίοι μεταξύ τους επικοινωνούν μέσω ενός λεπτού ιστού που ονομάζεται ισθμός. Ο θυρεοειδής αδένας παράγει τις θυρεοειδικές ορμόνες:

θυροξίνη (Τ4)
τριιωδοθυρονίνη (Τ3) και
καλσιτονίνη

Η λειτουργία του θυρεοειδή στον οργανισμό

Η λειτουργία του θυρεοειδή ελέγχεται από την υπόφυση η οποία αποτελεί τον κεντρικό αδένα στην περιοχή του εγκεφάλου. Η θυρεοειδότροπος ορμόνη (TSH) διεγείρει τον θυρεοειδή για να παράγει τις ορμόνες του. Αυτές οι ορμόνες μεταφέρονται κατόπιν σε όλο το σώμα μέσω του αίματος και είναι υπεύθυνες για τη ρύθμιση του μεταβολισμού, δηλαδή τον τρόπο με τον οποίον ο οργανισμός θα χρησιμοποιήσει και θα αποθηκεύσει ενέργεια.

Οι διαταραχές του θυρεοειδούς κυμαίνονται από ήπιες έως απειλητικές για τη ζωή. Από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα του θυρεοειδούς είναι η μη φυσιολογική παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών.

Παρόλο που τα συμπτώματα μπορεί να επηρεάσουν σε ιδιαίτερα δυσάρεστο βαθμό τη ζωή του ασθενούς, τα περισσότερα προβλήματα του θυρεοειδή είναι ικανοποιητικά διαχειρίσιμα εάν διαγνωστούν και αντιμετωπιστούν σωστά.

Θυρεοειδής – Ποιες είναι οι κύριες παθήσεις του;

Οι δύο κύριες παθήσεις του θυρεοειδούς είναι:

ο υποθυρεοειδισμός και
ο υπερθυρεοειδισμός

Και οι δύο περιπτώσεις μπορεί να προκληθούν από άλλες ασθένειες που επηρεάζουν τον τρόπο λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα.

Ποιες παθήσεις μπορεί να προκαλέσουν υποθυρεοειδισμό;

Παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν υποθυρεοειδισμό είναι οι παρακάτω:

Θυρεοειδίτιδα: Αφορά σε φλεγμονή του θυρεοειδή αδένα. Η θυρεοειδίτιδα μπορεί να μειώσει την ποσότητα των ορμονών που παράγει ο θυρεοειδής.
Θυρεοειδίτιδα Hashimoto: Πρόκειται για αυτοάνοση ασθένεια κατά την οποία τα κύτταρα του σώματος επιτίθενται στον θυρεοειδή αδένα επηρεάζοντας τη λειτουργία του.
Επιλόχειος θυρεοειδίτιδα: Αποτελεί μια κατάσταση που εμφανίζεται στο 5% έως 9% των γυναικών μετά τον τοκετό και συνήθως είναι προσωρινή.
Ανεπάρκεια ιωδίου: Ο θυρεοειδής χρησιμοποιεί το ιώδιο για την παραγωγή ορμονών. Όταν αυτό είναι ανεπαρκές τότε μειώνεται και η παραγωγή των Τ3 και Τ4. Στην προσπάθειά του να προσλάβει μεγαλύτερη ποσότητα ιωδίου, ο θυρεοειδής διογκώνεται και αναπτύσσει βρογχοκήλη.
Μη λειτουργικός θυρεοειδής αδένας: Ορισμένες φορές, ο θυρεοειδής αδένας δε λειτουργεί σωστά από τη γέννηση του ατόμου (περίπου σε 1 στα 4.000 νεογνά). Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, το παιδί μπορεί να παρουσιάσει τόσο σωματικά όσο και ψυχικά προβλήματα στο μέλλον.

Ποιες παθήσεις μπορεί να προκαλέσουν υπερθυρεοειδισμό;

Παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν υπερθυρεοειδισμό είναι:

Nόσος του Graves: Σε αυτήν την περίπτωση ολόκληρος ο θυρεοειδής αδένας μπορεί να είναι υπερδραστήριος και να παράγει υπερβολική ποσότητα ορμονών. Αυτό το πρόβλημα ονομάζεται επίσης διάχυτη τοξική βρογχοκήλη (διογκωμένος θυρεοειδής αδένας).
Όζοι θυρεοειδούς: Ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να προκληθεί από οζίδια που είναι υπερδραστήρια εντός του θυρεοειδούς. Ο όζος μπορεί να εμφανιστεί μόνος του ή να αναπτυχθούν πολλοί όζοι μαζί (πολυοζώδης βρογχοκήλη).
Οξεία θυρεοειδίτιδα: Η διαταραχή αυτή μπορεί να είναι είτε επώδυνη είτε καθόλου αισθητή από τον ασθενή και διαρκεί από μερικές εβδομάδες έως και μήνες. Στην οξεία θυρεοειδίτιδα, ο θυρεοειδής αδένας απελευθερώνει απότομα ορμόνες που ήταν αποθηκευμένες.
Υπερβολική ποσότητα ιωδίου: Όταν η πρόσληψη ιωδίου από τον οργανισμό είναι υπερβολική, τότε ο θυρεοειδής παράγει περισσότερες θυρεοειδικές ορμόνες από όσες χρειάζεται. Υπερβολικό ιώδιο μπορεί να υπάρχει σε ορισμένα φάρμακα (αμιωδαρόνη – φάρμακο για την καρδιά) και σε σιρόπια για τον βήχα.

Θυρεοειδής – Παθήσεις & Συμπτώματα

Τα συχνότερα συμπτώματα που προκαλεί ένας υπολειτουργικός θυρεοειδής (υποθυρεοειδισμός) είναι:

Αίσθημα κόπωσης
Αύξηση σωματικού βάρους
Δυσκολίες μνήμης
Βαριά εμμηνόρροια
Ξηρότητα στα μαλλιά
Βράχνιασμα (βραχνή φωνή)
Δυσανεξία στις χαμηλές θερμοκρασίες

Τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα ενός υπερλειτουργικού θυρεοειδή (υπερθυρεοειδισμός) είναι:

Άγχος, ευερεθιστότητα και νευρικότητα
Δυσκολία στον ύπνο
Απώλεια σωματικού βάρους
Διόγκωση θυρεοειδή αδένα ή βρογχοκήλη
Ταχυπαλμία
Μυϊκή αδυναμία και τρέμουλο
Ακανόνιστες περίοδοι ή διακοπή του εμμηνορροϊκού κύκλου
Ιδιαίτερη ευαισθησία στη ζέστη
Προβλήματα όρασης ή ερεθισμός των ματιών

Πώς μπορεί να διαγνωστεί μια πάθηση του θυρεοειδή;

Σε κάποιες περιπτώσεις, μια πάθηση του θυρεοειδή είναι δύσκολο να διαγνωστεί καθώς τα συμπτώματα συγχέονται εύκολα με αυτά άλλων παθήσεων. Για παράδειγμα, ένας ασθενής που δε γνωρίζει ότι πάσχει από υποθυρεοειδισμό και παρουσιάζει βράχνιασμα, αδυναμία κλπ., θα επισκεφθεί έναν ΩΡΛ, με την υποψία ότι αντιμετωπίζει κάποια ωτορινολαρυγγολογική πάθηση. Ο εξειδικευμένος γιατρός, θα πραγματοποιήσει κλινική εξέταση και ενδοσκοπικό έλεγχο (λαρυγγοσκόπηση). Σε περίπτωση που η κλινική εικόνα δε δίνει επαρκείς πληροφορίες για τον προσδιορισμό της πάθησης, ο γιατρός θα δώσει κατευθυντήριες οδηγίες για περαιτέρω εξετάσεις με σκοπό την κατάλληλη διάγνωση.

Η διαδικασία ελέγχου για ενδεχόμενη πάθηση του θυρεοειδή περιλαμβάνει:

Ειδικές εξετάσεις αίματος
Απεικονιστικό έλεγχο
Φυσική εξέταση

Διαταραχές θυρεοειδή – Ποιες είναι οι επιλογές θεραπείας;

Οι επιλογές θεραπείας για τη διαχείριση διαταραχών του θυρεοειδή ορίζονται με βάση το πρόβλημα και την αιτία της πάθησης. Στόχος είναι να ρυθμιστούν τα επίπεδα των ορμονών που παράγει ο θυρεοειδής αδένας.

Υποθυρεοειδισμός & θεραπεία

Στον υποθυρεοειδισμό η κύρια επιλογή θεραπείας είναι η λήψη φαρμάκου υποκατάστασης των ορμονών του θυρεοειδή. Αυτό το φάρμακο συνήθως είναι η λεβοθυροξίνη η οποία αντικαθιστά τις ορμόνες που λείπουν στον οργανισμό. Με τη χρήση του φαρμάκου ο ασθενής μπορεί να διαχειριστεί την πάθηση και να ζήσει μια φυσιολογική ζωή.

Υπερθυρεοειδισμός: Θεραπευτικές επιλογές

Στον υπερθυρεοειδισμό οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν:

Αντιθυρεοειδικά φάρμακα (μεθιμαζόλη και προπυλθειουρακίλη): Τα συγκεκριμένα φάρμακα εμποδίζουν τον θυρεοειδή να παράγει ορμόνες.
Ραδιενεργό ιώδιο: Αυτή η θεραπεία καταστρέφει ελεγχόμενα τα κύτταρα του θυρεοειδή (είδος ακτινοθεραπείας), εμποδίζοντάς τον να παράγει υψηλά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών.
Β-αναστολείς: Πρόκειται για φάρμακα τα οποία δεν αλλάζουν την ποσότητα των ορμονών στο σώμα. Ο ρόλος τους αφορά στη διαχείριση των συμπτωμάτων όπως η ταχυπαλμία και το τρέμουλο.
Θυρεοειδεκτομή: Μια πιο μόνιμη μορφή θεραπείας, κατά την οποία ο γιατρός αφαιρεί τον θυρεοειδή με χειρουργική επέμβαση, εμποδίζοντας την παραγωγή ορμονών. Ωστόσο, ο ασθενής θα πρέπει να λαμβάνει ορμόνες υποκατάστασης του θυρεοειδούς εφ’ όρου ζωής.