Αλλεργική Ρινίτιδα: Αίτια, Συμπτώματα και Θεραπεία

Η αλλεργική ρινίτιδα είναι μία κλινική οντότητα η οποία ταλαιπωρεί ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού (περίπου το 10 με 30% ανάλογα με την περιοχή). Αφορά τόσο άντρες όσο και γυναίκες ενώ εμφανίζεται σε ενήλικες αλλά και σε παιδιά. Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά μερικές πληροφορίες για αυτή την τόσο γνωστή σε όλους μας κατάσταση.

Τι είναι η αλλεργική ρινίτιδα;

Ως αλλεργική ρινίτιδα ορίζεται η φλεγμονώδης αντίδραση του βλεννογόνου της μύτης απέναντι σε κάποιον ερεθιστικό παράγοντα που λέγεται αλλεργιογόνο. Το αλλεργιογόνο είναι μία κατά τα άλλα αβλαβής ουσία η οποία όμως σε ορισμένους ανθρώπους προκαλεί μία ‘υπερβολική’ αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος. Η γύρη για παράδειγμα είναι το κυριότερο αλλεργιογόνο που προκαλεί την εποχιακή αλλεργική ρινίτιδα. Σε αυτή την περίπτωση τα συμπτώματα έχουν εποχιακή κατανομή με ιδιαίτερη έξαρση κατά την άνοιξη.

Ποια είναι τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας;

Τα πιο συχνά συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας είναι:

• Φτάρνισμα
• Ρινική καταρροή
• Μπούκωμα
• Φαγούρα
• Βήχας
• Ερεθισμός ή γαργαλητό στο λαιμό
• Δακρυσμένα μάτια που φαγουρίζουν
• Μαύροι κύκλοι κάτω από τα μάτια
• Πονοκέφαλος
• Έκζεμα-ξηροδερμία που συνδυάζεται με φαγούρα και δημιουργία δερματικών φυσαλίδων
• Εξάνθημα
• Κακουχία

Ο ασθενής θα εμφανίσει ένα ή περισσότερα από τα παραπάνω συμπτώματα αμέσως μόλις έρθει σε επαφή με κάποιο αλλεργιογόνο. Κάποια από αυτά, όπως οι επίμονοι πονοκέφαλοι και η κακουχία αφορούν κυρίως περιπτώσεις κατά τις οποίες η έκθεση στο αλλεργιογόνο διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο πυρετός σχεδόν ποτέ δεν αποτελεί σύμπτωμα μιας αλλεργίας.

Ορισμένοι από τους ασθενείς εμφανίζουν την κλινική εικόνα που περιγράψαμε κατά τη διάρκεια ορισμένων χρονικών περιόδων μέσα στο χρόνο. Αυτό οφείλεται στο ότι η έκθεσή τους στα αλλεργιογόνα, για το διάστημα αυτό, είναι μεγάλη. Αντιθέτως, άλλοι παρουσιάζουν συμπτώματα όλο το χρόνο. Σε περίπτωση που το πρόβλημα επιμένει για παραπάνω από λίγες εβδομάδες, κρίνεται σκόπιμο ο ασθενής να επισκέπτεται τον ωτορινολαρυγγολόγο.

Ποια είναι τα αίτια της αλλεργικής ρινίτιδας;

Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Αλλεργίας Άσθματος και Ανοσολογίας (American Academy of Allergy Asthma and Immunology) η αιτία που προκαλεί την αλλεργική ρινίτιδα, είναι η έκκριση ισταμίνης από τα κύτταρα του ασθενή. Η τελευταία είναι μία χημική ουσία που χρησιμεύει για την άμυνα του οργανισμού όταν αυτός έρθει σε επαφή με κάποιο αλλεργιογόνο.

Τα πιο συχνά αλλεργιογόνα είναι τα ακόλουθα:

• Γύρη
• Γρασίδι
• Μύκητες
• Ακάρεα
• Σκόνη
• Τρίχωμα ζώων
• Φτερά πτηνών
• Σάλιο ζώων

Η γύρη που προέρχεται από τα λουλούδια και τα δέντρα βρίσκεται σε μεγαλύτερη συγκέντρωση στην ατμόσφαιρα κατά τη διάρκεια της άνοιξης. Το γρασίδι προκαλεί πιο έντονες αλλεργίες το καλοκαίρι και το φθινόπωρο.

Ποιοι είναι οι τύποι της αλλεργικής ρινίτιδας;

Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι αλλεργικής ρινίτιδας. Η εποχιακή και αυτή που είναι παρούσα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Η πρώτη εμφανίζεται κυρίως κατά την άνοιξη και το φθινόπωρο και οφείλεται στο αυξημένο φορτίο αλλεργιογόνων της ατμόσφαιρας. Η δεύτερη υπάρχει ανεξαρτήτως εποχής και οφείλεται κυρίως σε αλλεργιογόνα εντός σπιτιού όπως για παράδειγμα η σκόνη και τα ακάρεα.

Πώς γίνεται η διάγνωση της αλλεργικής ρινίτιδας;

Η αρχική εκτίμηση της αλλεργικής ρινίτιδας γίνεται στο ωρλ ιατρείο όπου ο ωτορινολαρυγγολόγος αφού πάρει το ιστορικό προβαίνει σε ενδοσκόπηση μύτης. Κατά την εξέταση, ελέγχεται με ειδικό video-ενδοσκόπιο και κάμερα υψηλής ευκρίνειας ολόκληρη η ρινική κοιλότητα. Εκτιμάται λεπτομερώς η υφή και το χρώμα του ρινικού βλεννογόνου και αναζητείται η τυχόν παρουσία ρινικών εκκρίσεων. Συγχρόνως, αξιολογείται το μέγεθος των ρινικών κογχών ενώ παράλληλα μπορούν να εντοπιστούν και ανατομικές ανωμαλίες όπως η σκολίωση ρινικού διαφράγματος.Η ενδοσκόπηση μύτης αποτελεί μία εξέταση απαραίτητη στη διάγνωση της αλλεργικής ρινίτιδας καθώς μας δίνει μία πραγματική εικόνα της ανατομικής περιοχής όπου εντοπίζεται το πρόβλημα.

Η τεκμηρίωση της αλλεργίας γίνεται με τη δοκιμασία νυγμών (skin prick test). Κατά τη δοκιμασία αυτή ο γιατρός τοποθετεί στο δέρμα του ασθενή διάφορες ουσίες (αλλεργιογόνα) και στη συνέχεια εκτιμά πώς αντιδρά σε κάθε μία από αυτές. Αν είναι αλλεργικός θα εμφανιστεί μία μικρή κόκκινη φουσκάλα.

Το λεγόμενο RAST test είναι η εξέταση αίματος που μετρά τις ειδικές ανοσoσφαιρίνες IgE απέναντι σε συγκεκριμένα αλλεργιογόνα και επιβεβαιώνει την ύπαρξη ή μη αλλεργίας.

Ποια είναι η θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας;

Η θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας μπορεί να επιτευχθεί με τους εξής τρόπους:

Α) Αντιμετώπιση των συμπτωμάτων με:

• Αντιισταμινικά χάπια
• Αποσυμφορητικά χάπια
• Αποσυμφορητικά ρινικά σπρέυ
• Ρινικά σπρέυ κορτικοστεροειδών
• Ρινικές πλύσεις με φυσιολογικό ορό και υπέρτονα διαλύματα

Β) Ανοσοθεραπεία για περιπτώσεις που τα συμπτώματα είναι πιο σοβαρά

Σε κάθε περίπτωση, αντιμετώπιση της αλλεργικής ρινίτιδας πρέπει να γίνεται σε συνεννόηση με τον ειδικό γιατρό ο οποίος θα διαγνώσει επακριβώς το πρόβλημα και θα καθορίσει την ενδεδειγμένη θεραπεία.