Ακουόγραμμα

Το ακουόγραμμα είναι μία διαγνωστική εξέταση με την οποία εκτιμούμε την ικανότητα κάποιου ανθρώπου να αντιλαμβάνεται ήχους διαφόρων εντάσεων και συχνοτήτων. Το ζητούμενο είναι να εντοπίσουμε την ελάχιστη ένταση που πρέπει να έχει το ηχητικό ερέθισμα σε κάθε συχνότητα ώστε να γίνεται αντιληπτό από τον εξεταζόμενο. Με τον τρόπο αυτό είμαστε ικανοί να διαγνώσουμε μία πιθανή βαρηκοΐα και να εκτιμήσουμε τη σοβαρότητά της. Πρόκειται για μία διαδικασία μη επεμβατική και τελείως ανώδυνη. Πραγματοποιείται στο χώρο του ιατρείου από ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο και δεν απαιτεί κάποια προετοιμασία από την πλευρά του ασθενή.

Λίγα λόγια για την ακοή και τον ήχο

Η ακοή χρησιμεύει ώστε ο άνθρωπος να λαμβάνει πληροφορίες από το περιβάλλον του, να τις επεξεργάζεται και να αντιδρά αναλόγως σε αυτές. Οι πληροφορίες αυτές δεν είναι άλλες από τους διάφορους ήχους οι οποίοι χρησιμεύουν ως σήματα που μέσω του αυτιού καταλήγουν στον εγκέφαλο. Η ένταση των ήχων μετριέται σε ντεσιμπέλ (dB). Έτσι για παράδειγμα, ο ψίθυρος έχει ένταση 30 Db, η δυνατή μουσική κυμαίνεται μεταξύ 80 και 120 dB και η μηχανή ενός αεροπλάνου 140 dB. Η συχνότητα των ήχων μετριέται σε Hertz (Hz). Οι χαμηλής συχνότητας (μπάσοι) ήχοι κυμαίνονται μεταξύ 50 και 60 Hz, ενώ οι υψηλής συχνότητας από 10000 Hz και πάνω. Το ανθρώπινο αυτί φυσιολογικά ακούει στις συχνότητες μεταξύ 20 και 20.000 Hz όμως στο ακουόγραμμα ελέγχονται οι συχνότητες από 250 έως και 8000 Hz μιας και αυτές θεωρούνται σημαντικές για την κατανόηση της ομιλίας.

Για να γίνει αντιληπτός ένας ήχος το σύστημα της ανθρώπινης ακοής θα πρέπει να επιτελέσει τις παρακάτω λειτουργίες:

Να μεταφέρει το ηχητικό ερέθισμα μέσα στο αυτί
Ο ήχος αυτός να διεγείρει τα νευρικά κύτταρα του αυτιού
Τα κύτταρα αυτά να στείλουν το ανάλογο σήμα στον εγκέφαλο ο οποίος θα το αποκωδικοποιήσει

Η ύπαρξη βλάβης σε οποιοδήποτε σημείο αυτής της διαδρομής περιορίζει την αντίληψη του ήχου και οδηγεί σε βαρηκοΐα.

Πώς γίνεται το ακουόγραμμα;

Το ακουόγραμμα πραγματοποιείται μέσα σε ένα ήσυχο δωμάτιο ή σε ειδικό ηχομονωμένο ακουομετρικό θάλαμο. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης θα φορέσετε στο κεφάλι σας ειδικά ακουστικά. Θα σας ζητηθεί να παραμείνετε ακίνητοι και να μη μιλάτε. Τα ακουστικά είναι συνδεδεμένα με τη συσκευή του ακουογράφου. Ο ακουογράφος παράγει ήχους διαφόρων συχνοτήτων και εντάσεων οι οποίοι φτάνουν μέσω των ακουστικών στα αυτιά σας, πρώτα στο ένα και μετά στο άλλο. Στο χέρι σας θα κρατάτε ένα ειδικό κουμπί το οποίο ο γιατρός θα σας πει να πατάτε κάθε φορά που ακούτε κάποιο ήχο, έστω και ελάχιστης έντασης. Με τον τρόπο αυτό ο γιατρός θα καταγράψει για κάθε συχνότητα την ελάχιστη ένταση στην οποία ο ήχος ήταν αντιληπτός από εσάς.

Προκειμένου ο ωτορινολαρυγγολόγος να εξετάσει τη λεγόμενη οστέινη αγωγή των ήχων, τοποθετεί στη μαστοειδή (κόκκαλο πίσω από το αυτί) ειδικό οστεόφωνο μέσω του οποίου χορηγεί ηχητικά ερεθίσματα. Η καταγραφή της οστέινης αγωγής στο ακοόγραμμα αντανακλά τη λειτουργία του ακουστικού νεύρου.

Τι δείχνει το ακουόγραμμα;

Το ακουόγραμμα δείχνει το επίπεδο ακοής του κάθε αυτιού του εξεταζόμενου σε ήχους διαφόρων συχνοτήτων. Το αποτέλεσμα καταγράφεται σε ειδικό γράφημα που ονομάζεται ακουομετρικό διάγραμμα. Σε αυτό, τα αποτελέσματα που αφορούν το δεξί αυτί σημειώνονται με κόκκινο χρώμα ενώ αυτά που αφορούν το αριστερό με μπλε. Όπως αναφέραμε η ένταση του ήχου μετριέται σε ντεσιμπέλ (dB) και καταγράφεται στον κάθετο άξονα του διαγράμματος ενώ η συχνότητα του ήχου σε Hertz (Hz) και καταγράφεται στον οριζόντιο άξονα.

Με βάση το αποτέλεσμα της εξέτασης η ακοή του ασθενή μπορεί να ταξινομηθεί σε μία από της ακόλουθες κατηγορίες:

Φυσιολογική ακοή = κάτω από 25 dB
Ήπια βαρηκοΐα = 25 – 40 dB
Μετρίου βαθμού βαρηκοΐα = 41 – 55 dB
Μετρίου προς σοβαρού βαθμού βαρηκοΐα = 56 – 70 dB
Σοβαρού βαθμού βαρηκοΐα = 71 – 90 dB
Πρακτική κώφωση = πάνω από 90 dB

Ποια είναι τα είδη βαρηκοΐας που μπορούν να διαγνωστούν με το ακουόγραμμα;

Τα είδη βαρηκοΐας που μπορούν να διαγνωστούν με το ακουόγραμμα είναι τα παρακάτω:

Νευροαισθητήρια βαρηκοΐα. Οφείλεται σε βλάβη που εντοπίζεται στο έσω αυτί και συγκεκριμένα στον κοχλία ή στο ακουστικό νεύρο.
Βαρηκοΐα αγωγιμότητας. Οφείλεται σε βλάβη που εντοπίζεται στο έξω ή το μέσο αυτί με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η μεταφορά του ήχου στο έσω αυτί.
Μικτή βαρηκοΐα. Αποτελεί συνδυασμό των δύο παραπάνω περιπτώσεων.

Ποιες παθήσεις μπορούν να διαγνωστούν με το ακουόγραμμα;

Μερικές από τις συχνότερες παθήσεις, στη διάγνωση των οποίων το ακουόγραμμα είναι εξαιρετικά χρήσιμο, είναι οι παρακάτω:

Πρεσβυακουσία. Νευροαισθητήρια βαρηκοΐα που αναπτύσσεται με την πρόοδο της ηλικίας.
Ωτοσκλήρυνση. Βαρηκοΐα αγωγιμότητας που οφείλεται σε καθήλωση του αναβολέα, ενός ακουστικού οσταρίου του μέσου αυτιού.
Εκκριτική ωτίτιδα. Βαρηκοΐα αγωγιμότητας που οφείλεται στη συγκέντρωση υγρού πίσω από το τύμπανο.
Αιφνίδια βαρηκοΐα. Πάθηση κατά την οποία παρατηρείται απότομη πτώση της ακοής συνήθως μονόπλευρη.
Ακουστικός τραυματισμός. Νευροαισθητήρια βαρηκοΐα από έκθεση σε δυνατό θόρυβο.
Νόσος Meniere. Χαρακτηρίζεται από επεισόδια πτώσης της ακοής, ιλίγγου και εμβοών (βουητά).
Ακουστικό νευρίνωμα. Καλοήθης όγκος του ακουστικού νεύρου.
Διάτρηση τυμπάνου.

Σε ποιες ηλικίες μπορεί να γίνει το ακουόγραμμα;

Το ακουόγραμμα μπορεί να γίνει από την ηλικία των 4-5 ετών και μετά. Αυτή είναι η ελάχιστη ηλικία κατά την οποία ο μικρός ασθενής μπορεί να συνεργαστεί για τη διεξαγωγή της εξέτασης. Από εκεί και πέρα, άνθρωποι κάθε ηλικίας μπορούν να υποβληθούν στην εξέταση.

Ποιος είναι ο κατάλληλος γιατρός για να πραγματοποιήσει το ακουόγραμμα;

Ο κατάλληλος γιατρός για να πραγματοποιήσει το ακουόγραμμα είναι ο ειδικός ωτορινολαρυγγολόγος. Αυτός έχει τη γνώση και το υπόβαθρο να αξιολογήσει το αποτέλεσμα της εξέτασης και αν χρειαστεί να προβεί σε περεταίρω έλεγχο ακοής. Επίσης, είναι δυνατό να ζητήσει απεικονιστικό έλεγχο όπως για παράδειγμα μία αξονική ή μία μαγνητική τομογραφία. Ο ωρλ θα μπορέσει να καταλήξει σε ένα διαγνωστικό συμπέρασμα σχετικά με το αίτιο της βαρηκοΐας και θα σας προτείνει λύσεις για την αντιμετώπισή της.