Η φαρυγγίτιδα είναι η φλεγμονή του φάρυγγα, ο οποίος βρίσκεται στο πίσω μέρος του λαιμού. Πολλές φορές ο ασθενής την αναγνωρίζει σαν «πονόλαιμο». Μπορεί να προκαλέσει δυσφορία και φαγούρα στην περιοχή, ενώ μπορεί να είναι τόσο ενοχλητική, ώστε ακόμα και η κατάποση του σάλιου να γίνεται μία επώδυνη διαδικασία.
Η φαρυγγίτιδα μπορεί να επηρεάζει κάποια ή όλα από τα παρακάτω μέρη του στοματοφάρυγγα:
- Το πίσω τρίτο της γλώσσας
- Τη μαλακή υπερώα (το πίσω μέρος του ουρανίσκου)
- Τις αμυγδαλές (που είναι μέρος του αμυντικού μας συστήματος)
Ο πονόλαιμος είναι από τα συχνότερα συμπτώματα που οδηγούν τον ασθενή στο γιατρό, ενώ οι περισσότερες περιπτώσεις εμφανίζονται τους κρύους μήνες του χρόνου.
Τι προκαλεί τη φαρυγγίτιδα;
Συνήθως, η φαρυγγίτιδα οφείλεται σε ιογενείς και βακτηριακούς παράγοντες, όπως:
- Αδενοϊοί, που είναι μια από τις αιτίες του κοινού κρυολογήματος
- Στρεπτόκοκκος, που είναι συχνή αιτία οξείας φαρυγγοαμυγδαλίτιδας
- Ιλαρά
- Ο ιός της ανεμοβλογιάς
- Κορωνοϊός
Οι ιοί είναι η πιο συνήθης αιτία πονόλαιμου, με κυριότερους τους ιούς του κοινού κρυολογήματος (π.χ. αδενοϊοί και ρινοϊοί), της γρίπης και τον ιό Epstein-Barr στον οποίο οφείλεται η λοιμώδης μονοπυρήνωση. Οι ιογενείς λοιμώξεις δεν απαντούν σε αντιβιοτική αγωγή και η θεραπεία τους εστιάζεται στην ανακούφιση των συμπτωμάτων.
Σε άλλες περιπτώσεις, η φαρυγγίτιδα οφείλεται σε βακτηριακή λοίμωξη, η οποία χρειάζεται αντιβίωση για να ιαθεί σύντομα. Το πιο κοινό βακτήριο είναι ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α, ενώ σπανιότερα συναντάμε το κορυνοβακτηρίδιο της διφθερίτιδας, τα χλαμύδια και τη ναϊσσέρια της γονόρροιας.
Η συχνή έκθεση σε ιούς, η αλλεργική ρινίτιδα, αλλά και η ιγμορίτιδα μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο φαρυγγίτιδας. Ερεθισμό στην περιοχή του στοματοφάρυγγα μπορεί να αισθάνονται και όσοι εκτίθενται σε καπνό ή ταλαιπωρούνται από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
Ποια είναι τα συμπτώματα της φαρυγγίτιδας;
Τα συμπτώματα που συνοδεύουν τη φαρυγγίτιδα ποικίλλουν ανάλογα την αιτία. Η περίοδος επώασης είναι 2-5 μέρες, στις περισσότερες περιπτώσεις.
Πέρα από τον πονόλαιμο ή τη φαγούρα στο λαιμό ο ασθενής, ανάλογα με την αιτία, μπορεί να εμφανίζει:
- Πυρετό ή δέκατα
- Δυσκολία στην κατάποση
- Πταρμό (φτέρνισμα)
- Δυσκολία στην αναπνοή από τη μύτη ή καταρροή
- Κεφαλαλγία
- Κόπωση ή καταβολή
- Αδιαθεσία
- Φρίκεα, το λεγόμενο ρίγος
- Μυαλγίες
- Βήχα
- Ανορεξία
- Εξάνθημα, όπως στην περίπτωση της ιλαράς
- Διόγκωση των τραχηλικών λεμφαδένων
- Ναυτία
- Δυσγευσία ή απώλεια της γεύσης
Τα συμπτώματα συνήθως κορυφώνονται την 3η-5η ημέρα και συνήθως υποχωρούν μέσα σε 10 ημέρες.
Πώς γίνεται η διάγνωση της φαρυγγίτιδας;
Η διάγνωση στηρίζεται σε:
- Λήψη αναλυτικού ιστορικού
- Κλινική εξέταση
- Λαρυγγοσκόπηση
- Καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος
- Αιματολογικές εξετάσεις
Κατά την επίσκεψη, ο ιατρός θα πάρει ένα αναλυτικό ιστορικό της κατάστασης. Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει επισκόπηση του φάρυγγα για τυχόν ερυθρότητα ή κηλίδες, καθώς επίσης εξέταση της ρινός και των αυτιών. Ο έλεγχος για πρησμένους λεμφαδένες γίνεται με ψηλάφηση της περιοχής του τραχήλου και γύρω από τα αυτιά.
Όσον αφορά τις διαγνωστικές εξετάσεις, η λαρυγγοσκόπηση χρησιμοποιείται από τον ειδικό ΩΡΛ με σκοπό την εξέταση του φάρυγγα, αλλά και της περιοχής του λάρυγγα στις περιπτώσεις που απαιτείται. Η καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος γίνεται λαμβάνοντας δείγμα με ένα στυλεό από το ρινοφάρυγγα ή το στοματοφάρυγγα του ασθενούς. Παραδείγματα τέτοιων εξετάσεων είναι το strep test που χρησιμοποιείται στην ανίχνευση του στρεπτοκόκκου και το τεστ για την ανίχνευση του κορωνοϊού. Τέλος, οι αιματολογικές εξετάσεις χρησιμοποιούνται για την απόδειξη της παρουσίας λοίμωξης, καθώς και για την ανίχνευση ιών στο αίμα, όπως είναι ο Epstein-Barr.
Πώς αντιμετωπίζεται η φαρυγγίτιδα;
Η αντιμετώπιση της φαρυγγίτιδας εξαρτάται από το αίτιο που την προκαλεί:
Βακτηριακή λοίμωξη
Στη βακτηριακή λοίμωξη χορηγούνται αντιβιοτικά, συνήθως για 7-10 ημέρες. Είναι σημαντικό να ολοκληρώσετε τη φαρμακευτική αγωγή που θα σας χορηγήσει ο ιατρός σας, ώστε να αποφύγετε την υποτροπή ή την επανεμφάνιση της λοίμωξης.
Ιογενής λοίμωξη
Στην ιογενή λοίμωξη η αντιμετώπιση στοχεύει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Ρινικά σπρέι βοηθούν στην υποχώρηση της ρινικής συμφόρησης, ενώ γαργάρες και ψεκασμοί με στοματικά διαλύματα μπορούν να ανακουφίσουν τον πονόλαιμο.
Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να ενυδατώνεστε μέσα στην ημέρα με 1,5-2 λίτρα υγρών, για να αποφύγετε την αφυδάτωση, και να αναπαύεστε επαρκώς. Αντιπυρετικά και αναλγητικά μπορούν να βοηθήσουν και στα δύο είδη λοιμώξεων, όμως για κάθε φάρμακο είναι απαραίτητο να συμβουλεύεστε πρώτα τον ιατρό σας.
Πώς μπορώ να αποτρέψω τη φαρυγγίτιδα;
Μερικά χρήσιμα μέτρα που μπορείτε να ακολουθήσετε για να αποφύγετε τη φαρυγγίτιδα, είναι:
- Αποφύγετε να μοιράζεστε σκεύη, μαχαιροπήρουνα και ποτήρια με άλλους.
- Αποφύγετε άτομα που νοσούν.
- Πλένετε τακτικά τα χέρια σας με σαπούνι και νερό, ειδικά πριν το φαγητό και μετά από βήχα ή φτέρνισμα.
- Χρησιμοποιείτε αντισηπτικά χεριών με βάση το αλκοόλ, όταν δεν έχετε διαθέσιμο σαπούνι.
- Αποφύγετε το κάπνισμα και την εισπνοή καπνού.
